άρθρο για τις μέλισσες

Η μαζική εξαφάνισή μελισσών χτύπησε και την πόρτα μας
δημοσιεύτηκε April 20, 2008 από anonymous
Οι μέλισσες προειδοποιούν τον άνθρωπο
Από Καθημερινή της Κυριακής
Λινα Γιανναρου
Οι βιολόγοι συνηθίζουν να λένε ότι μία στις τρεις μπουκιές που βάζουμε στο στόμα μας οφείλεται στην επικονίαση των φυτών από τις μέλισσες. Γνωστή είναι και η φράση του Αϊνστάιν ότι «εάν η μέλισσα εξαφανιστεί από την επιφάνεια της γης, στον άνθρωπο θα απομένουν μόλις τέσσερα χρόνια ζωής». Επόμενο είναι, λοιπόν, η ανησυχία να έχει κατακλύσει μελισσοκόμους και Αρχές για τη μικρή, πλην σαφή, απώλεια μελισσών που καταγράφεται τους τελευταίους μήνες και στη χώρα μας.
Το πρόβλημα στην Ελλάδα δεν είναι τόσο έντονο όσο στο εξωτερικό. Στις ΗΠΑ το φαινόμενο της μαζικής «εξαφάνισης» των μελισσών έχει λάβει δραματικές διαστάσεις, με ορισμένες πολιτείες να καταγράφουν απώλειες της τάξης του 90%. Οι ειδικοί κάνουν λόγο για το «Σύνδρομο Κατάρρευσης Μελισσιών», ωστόσο δεν έχουν καταλήξει στο ποια είναι τα αίτια του μυστηριώδους αυτού αποδεκατισμού των μελισσών που ξεκίνησε πριν από λίγα χρόνια στην άλλη όχθη του Ατλαντικού (και σύντομα επεκτάθηκε σε Γερμανία, Ισπανία και αλλού). Το βέβαιο είναι ότι εκατοντάδες, χιλιάδες, μελισσοκόμοι σε όλον τον κόσμο έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με το παράδοξο φαινόμενο της μαζικής απώλειας των μελισσιών τους (οι μαρτυρίες αναφέρουν ότι μέσα σε λίγες ημέρες, από 20.000 μέλισσες οι κυψέλες απομένουν μόνο με 500), χωρίς να εντοπίζονται «πτώματα».
Μολονότι η επιστημονική κοινότητα βρίσκεται σε κατάσταση συναγερμού για τον εντοπισμό του «ενόχου», όλα δείχνουν ότι πρόκειται για ταυτόχρονη δράση πολλών παραγόντων, μεταξύ των οποίων η κλιματική αλλαγή, η χρήση φυτοφαρμάκων, η επικράτηση των γενετικώς τροποποιημένων καλλιεργειών, τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα από τις τηλεπικοινωνίες, αλλά και η εμφάνιση ενός «εξωτικού» πρωτοζώου, εχθρού των μελισσών. Μολονότι στην Ελλάδα το συγκεκριμένο πρωτόζωο, ονόματι Nosema ceranae, έχει κάνει την εμφάνισή του από το 2006, οι ειδικοί θεωρούν ότι δεν έχουμε λόγους να φοβόμαστε ότι το Σύνδρομο Κατάρρευσης Μελισσιών έχει φθάσει στα εδάφη μας. «Υπάρχει σαφής απώλεια μελισσών εξαιτίας αυτού του μικροβίου, αλλά δεν εμφανίζουμε τα συμπτώματα του εξωτερικού», τονίζει στην «Κ» ο καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου Μελισσοκομίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Πασχάλης Χαριζάνης.
Μείωση της παραγωγής
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, τον τελευταίο χρόνο η παραγωγή μελιού στη χώρα μας έχει μειωθεί από 13.000 τόνους στους 8.000 τόνους. «Η μείωση είναι σοβαρή, όμως εκτιμώ ότι δεν οφείλεται στο Σύνδρομο Κατάρρευσης Μελισσιών», λέει ο κ. Χαριζάνης. «Το πιθανότερο είναι ότι, εκτός από τη δράση του πρωτοζώου, το οποίο αναμφίβολα κάνει ζημιά, μεγάλες είναι οι απώλειες και εξαιτίας της απαγόρευσης χρήσης εντομοκτόνων από τους μελισσοκόμους». Πράγματι, από τα τέλη του 2005, σύμφωνα με τις επιταγές της Ευρωπαϊκής Ενωσης, απαγορεύεται και στη χώρα μας η χρήση φαρμάκων για την παραγωγή μελιού. Και αν και τα προηγούμενα χρόνια, κάποια σκευάσματα κυκλοφορούσαν «ημιπαράνομα» στην αγορά, σήμερα αυτό δεν συμβαίνει, με αποτέλεσμα οι ασθένειες να «χτυπούν» πιο εύκολα τα μελίσσια. «Σε κάθε περίπτωση και στη χώρα μας θεωρώ ότι είναι πολλοί οι παράγοντες που οδηγούν στην απώλεια των μελισσών, όπως για παράδειγμα η κακή διατροφή τους και τα εντομοκτόνα».
Το «ευτύχημα» είναι ότι στην Ελλάδα η φυτική παραγωγή δεν εξαρτάται σε τόσο μεγάλο βαθμό από την επικονίαση των μελισσών. «Εμείς είμαστε η πιο πυκνοκατοικημένη από μέλισσες χώρα, με περισσότερα από εννιά μελίσσια ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο», λέει ο κ. Χαριζάνης. «Δεν κινδυνεύει δηλαδή η αγροτική μας οικονομία».